องค์ความรู้บนพื้นที่สูง บทความวิชาการ สวพส.
เทคนิคการปลูกมันเทศญี่ปุ่นในฤดูฝน
บทความงานวิจัย
ปัญหาสำคัญของการปลูกมันเทศในฤดูฝน (พฤษภาคม - ตุลาคม) ต้นมันเทศมักแสดงอาการเฝือใบ คือ มีการเจริญเติบโตทางส่วนยอดและใบมาก ลงหัวน้อย ส่งผลให้ผลผลิตต่ำ และหัวมีขนาดเล็ก อาการบ้าใบหรือเฝือใบ เกิดจากพืชได้รับธาตุไนโตรเจนมากเกินไป ซึ่งไนโตรเจน คือ สารอาหารกลุ่มสร้างใบ-บำรุงต้น ได้มาจาก ปุ๋ยไนโตรเจน และน้ำ (รดน้ำ น้ำฝน น้ำใต้ดิน น้ำค้าง ความชื้นสัมพัทธ์ ฯลฯ)
“ทำไมถึงต้องมีแบรนด์”
บทความงานวิจัย
แบรนด์ หรือเครื่องหมายการค้า คือ เครื่องหมายที่ใช้เป็นที่หมายเกี่ยวข้องกับสินค้าเพื่อแสดงว่าสินค้าที่ใช้เครื่องหมายนั้นแตกต่างกับสินค้าที่ใช้เครื่องหมายการค้าของบุคคลอื่น กรมทรัพย์สินทางปัญญา (2559) โดยการสร้างแบรนด์ต้องอาศัยองค์ประกอบด้วยกัน 3 ส่วน คือ การสร้างสรรค์ การคุ้มครอง และการใช้ประโยชน์
เขาเผาทิ้ง เราเผาใช้ แถมได้เงิน
บทความงานวิจัย
ชุมชนบ้านศรีบุญเรืองตระหนักและเล็งเห็นถึงคุณค่าของซังข้าวโพด ประกอบกับได้รับการสนับสนุนองค์ความรู้จากสถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องค์การมหาชน) ตั้งแต่กระบวนการเผาแบบไร้ควัน การผลิตภัณฑ์ถ่านอัดแท่งจากซังข้าวโพด และการเพิ่มมูลค่าถ่านโดยการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ถ่านดูดกลิ่น ให้เป็นสินค้าทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญาของชุมชน
ทีบอ ภูมิปัญญาการจัดการน้ำบนพื้นที่สูงของชุมชนกะเหรี่ยง
บทความงานวิจัย
ฝายทดน้ำที่ทำจากวัสดุธรรมชาติ ได้แก่ ก้อนหิน ท่อนไม้ และไม้ไผ่ วางเป็นชั้นขัดกันสลับไปมาโดยใช้ไม้หลักเป็นตัวยึด เพื่อช่วยยกระดับน้ำให้สูงขึ้นและเบี่ยงทางน้ำสายหลักให้ไหลลงสู่ทีบอโกลที่จะนำน้ำไปยังนาขั้นบันได ซึ่งฝายยังมีประโยชน์ในการช่วยชะลอการไหลของน้ำ กักเก็บตะกอน เพิ่มความชื้น และเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์น้ำขนาดเล็กด้วย
“แมลงบั่ว” ศัตรูตัวฉกาจของข้าว
บทความงานวิจัย
แมลงบั่ว (Oseolia oryzae , Wood-Mason/gall midge) เป็นแมลงศัตรูที่สำคัญของข้าวนาและข้าวไร่บนพื้นที่สูง ทำให้พันธุ์ข้าวท้องถิ่นเดิมที่เคยให้ผลผลิตสูงและนิยมบริโภคหรือกินอร่อย
พืชชูรส “เฮาะที”
บทความงานวิจัย
ชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงมีการนำเฟิร์นที่ชาวบ้านเรียกว่า “เฮาะที” มาใช้ประโยชน์โดยการนำยอดอ่อน มาประกอบอาหารเช่น แกง ผัด หรือลวกกินกับน้ำพริก นอกจากนี้ยังใช้ปรุงแต่งรสชาติอาหารให้มีรสอร่อยขึ้นได้อีกด้วย จึงได้ศึกษาถึงศักยภาพและความเป็นไปได้ พบว่า เฮาะทีที่ชาวกะเหรี่ยงใช้ประโยชน์ในการปรุงแต่งรสชาติอาหารนั้นมีศักยภาพในการพัฒนาต่อยอดไปเป็นผลิตภัณฑ์ปรุงรสจากธรรมชาติ เพื่อทดแทนการใช้ผงชูรสซึ่งเป็นสารสังเคราะห์ และอาจก่อให้เกิดผลเสียต่อสุขภาพได้
“น้อยหน่าเครือ” ผลไม้ป่าหายากบนพื้นที่สูง
บทความงานวิจัย
สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องค์การมหาชน) ได้ศึกษาวิธีการเพาะขยายพันธุ์ การปลูก และการจัดการน้อยหน่าเครือภายใต้ระบบวนเกษตร เพื่อการอนุรักษ์ ฟื้นฟู และใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืน
อยากปลูกกัญชง..ต้องทำอย่างไร?
บทความงานวิจัย
ขั้นตอนการขออนุญาติปลูกกัญชง
“น้ำผึ้งโพรงคุณภาพ”
บทความงานวิจัย
“ผึ้งโพรง” เป็นอาชีพทางเลือกให้แก่เกษตรกรบนพื้นที่สูง โดยสามารถเลี้ยงผึ้งควบคู่กับการปลูกพืช อีกทั้งสร้างรายได้จากการจำหน่ายน้ำผึ้ง การเลี้ยงผึ้งโพรงสิ่งที่ควรให้ความสำคัญยิ่งคือน้ำผึ้งสะอาดและมีคุณภาพ
พืชยึดดินบนพื้นที่สูง....รากนั้น สำคัญไฉน??
บทความงานวิจัย
ราก…เป็นส่วนประกอบหนึ่งของพืช มีหน้าที่สำคัญ คือ ดูด (absorption) น้ำและแร่ธาตุจากดินเข้าไปในลำต้น ลำเลียง (conduction) น้ำและแร่ธาตุรวมทั้งอาหารซึ่งพืชสะสมไว้ในรากขึ้นสู่ส่วนต่างๆ ของลำต้น เป็นแหล่งสร้างฮอร์โมน (producing hormones) นอกจากนี้ ยังมีบทบาทสำคัญในการยึดเกาะ (anchorage) ลำต้นให้ติดกับพื้นดิน และการเสริมแรง ป้องกันการพังทลายของดินในพื้นที่ลาดชันได้
คอกหมูหลุม…แบบหมู หมู
บทความงานวิจัย
สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องค์การมหาชน) ได้มีการวิจัยและทดสอบเทคโนโลยีในการเลี้ยงหมูหลุม โดยใช้แนวคิดการเลี้ยงด้วยวิธีเกษตรธรรมชาติ เพื่อให้คนในชุมชนได้ประโยชน์จากการเลี้ยงเพื่อเป็นแหล่งโปรตีน การจำหน่ายหมูเป็นรายได้
"บุก" แต่ไม่รุกป่า
บทความงานวิจัย
เกษตรกรมีรายได้จากการปลูกบุก ในขณะเดียวกันไม่เข้าไปบุกรุกพื้นที่ป่าเพื่อทำการเกษตรเชิงเดี่ยว แต่กลับทำให้มีพื้นที่ป่า/พื้นที่สีเขียวเพิ่มขึ้นอีกทางหนึ่งด้วย ทำให้ “คนบนพื้นที่สูงอยู่กับป่าได้อย่างเกื้อกูล สมดุล มั่นคง และยั่งยืน”
ผลิตภัณฑ์สมุนไพรระดับชุมชน : ลูกประคบ บ้านกิ่วโป่ง
บทความงานวิจัย
ผลิตภัณฑ์ชุมชน “ลูกประคบ” ของชุมชนบ้านกิ่วโป่งผลิตภัณฑ์ลูกประคบสามารถสร้างรายได้เสริมให้กับชุมชน
ความหลากหลายของถั่วพื้นเมืองบนพื้นที่สูง
บทความงานวิจัย
ถั่ว เป็นพืชอาหารที่ใกล้ตัวของเรา เป็นแหล่งโปรตีนที่มีต้นทุนการผลิตต่ำและมีราคาถูกกว่าโปรตีนจากสัตว์ จึงใช้เป็นอาหารเสริมเพิ่มคุณค่าทางโภชนาการสำหรับคนและปศุสัตว์ พืชตระกูลถั่ว