พื้นที่โครงการหลวง

อ่าน: 41,782 ครั้ง
 

เมื่อปีพุทธศักราช 2512 พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินไปทอดพระเนตรชีวิตของชาวเขาที่ บ้านดอยปุยใกล้พระตำหนักภูพิงคราชนิเวศน์ จึงทรงทราบว่าชาวเขาปลูกฝิ่นแต่ยากจน รับสั่งถามว่านอกจากฝิ่นขายแล้ว เขามีรายได้จากพืชชนิดอื่นอีกหรือเปล่า ทำให้ทรงทราบว่า นอกจากฝิ่นแล้ว เขายังเก็บท้อพื้นเมืองขาย แม้ว่าลูกจะเล็กก็ตาม แต่ก็ยังได้เงินเท่า ๆ กัน โดยที่ทรงทราบว่า สถานีทดลองดอยปุย ซึ่งเป็นสถานีทดลองไม้ผลเขตหนาว ของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้นำกิ่งพันธุ์ท้อลูกใหญ่มาต่อกับต้นตอท้อพื้นเมืองได้ ให้ค้นคว้าหาพันธุ์ท้อที่เหมาะสมสำหรับบ้านเรา เพื่อให้ได้ท้อผลใหญ่ หวานฉ่ำ ที่ทำรายได้สูงไม่แพ้ฝิ่น โดยพระราชทานเงินจำนวน 200,000 บาท ให้มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ สำหรับจัดหาที่ดินสำหรับดำเนินงานวิจัยไม้ผลเขตหนาวเพิ่มเติมจากสถานี วิจัยดอยปุยซึ่งมีพื้นที่คับแคบ ซึ่งเรียกพื้นที่นี้ว่า สวนสองแสน ต่อมาทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ตั้งโครงการหลวงขึ้น

โครงการหลวงเริ่มต้นจากโครงการที่ประกอบด้วยผู้ที่เป็นอาสาสมัครและเป็นข้าราชการในกระทรวง ทบวง กรมต่าง ๆ ของไทย และเป็นผู้เชี่ยวชาญที่มาจากต่างประเทศ ในที่สุดเป็นโครงการที่มากมายใหญ่โตขยายออกไปจากการช่วยประชาชนในหมู่บ้าน ในวงจำกัด จนกระทั่งเป็นการช่วยเหลือเท่ากับเป็นภาคทีเดียว จึงต้องมีการบริหารที่ดีขึ้น และก็มีคนได้ช่วยบริจาคเงินและสิ่งของ เพื่อที่จะให้โครงการนี้ดำเนินไปตามจุดประสงค์ คือ ความกินดีอยู่ดีของประชาชน ต่อมาจึงได้เปลี่ยนแปลงเป็น “มูลนิธิโครงการหลวง” เพื่อที่จะให้กิจการนี้ดำเนินต่อไปได้อย่างสม่ำเสมอ ในการที่ได้รับความร่วมมือจากส่วนราชการต่าง ๆ อย่างดีโดยเอื้อเฟื้อบุคลากรและ งบประมาณที่จะช่วยให้ทำได้ตามจุดประสงค์...”

 

ลักษณะกลุ่มบ้าน:
เป็นต้นแบบการพัฒนา และแหล่งเรียนรู้
การดำเนินงาน:
  1. เข้าใจ.. วิถีชีวิตดั้งเดิมของชาวเขาและบริบทพื้นที่สูง
  2. เข้าถึง.. ชุมชนพื้นที่สูงบนดอยห่างไกลและบริบททางสังคม
  3. พัฒนา.. จากพื้นฐานของปัญหาและความต้องการของชุมชนบนพื้นที่สูง
 

จำนวนพื้นที่ (แห่ง, กลุ่มบ้าน):
39 แห่ง 500 กลุ่มบ้าน
จำนวนประชากร (คน, ครัวเรือน):
215,503 คน 59,473 ครัวเรือน
ครอบคลุม (จังหวัด):
(6 จังหวัด) เชียงใหม่ เชียงราย พะเยา แม่ฮ่องสอน ลำพูน ตาก
 
Royal Project Area
สถานี ที่ตั้ง ความสูงเหนือ
ระดับน้ำทะเล (ม.)
1. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแกน้อย บ้านป่าบงใหม่ ต.เมืองนะ อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่ 1,010
2. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงขุนแปะ บ้านขุนแปะ ต.บ้านแปะ อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ 1,039
3. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงขุนวาง บ้านขุนวาง ต.แม่วิน อ.แม่วาง จ.เชียงใหม่ 1,270
4. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงตีนตก บ้านธารทอง ต.ห้วยแก้ว อำเภอแม่ออน จ.เชียงใหม่ 760
5. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทุ่งเรา บ้านทุ่งเรา ต.สะเมิงใต้ อ.สะเมิง จ.เชียงใหม่ 732
6. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทุ่งเริง บ้านแม่ขะนิลเหนือ ต.บ้านปง อ.หางดง จ.เชียงใหม่ 626
7. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงทุ่งหลวง บ้านห้วยตอง ต.แม่วิน อ.แม่วาง จ.เชียงใหม่ 994
8. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงปังค่า บ้านขุนน้ำต้ม ต.ผาช้างน้อย อ.ปง จ.พะเยา 668
9. สถานีเกษตรหลวงปางดะ บ้านปางดะ ต.สะเมิงใต้ อ.สะเมิง จ.เชียงใหม่ 702
10. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงปางอุ๋ง บ้านปางเกี๊ยะ ต.แม่ศึก อ. แม่แจ่ม จ.เชียงใหม่ 1,359
11. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงป่าเมี่ยง บ้านป่าบง ต.เทพเสด็จ อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่ 1,010
12. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงผาตั้ง บ้านผาตั้ง ต.ปอ อ.เวียงแก่น จ.เชียงราย 1,358
13. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงพระบาทห้วยต้ม บ้านหนองปู ต.นาทราย อ.ลี้ จ.ลำพูน 495
14. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงม่อนเงาะ บ้านม่อนเงาะ ต.เมืองก๋าย อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่ 1,244
15. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่โถ บ้านแม่โถ ต.บ่อสลี อ.ฮอด จ.เชียงใหม่ 1,169
16. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ทาเหนือ บ้านห้วยน้ำดิบ ต.ทาเหนือ อำเภอแม่ออน จ.เชียงใหม่ 522
17. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ปูนหลวง บ้านขุนแจ๋(บน) ต.แม่แวน อ.พร้าว จ.เชียงใหม่ 1,375
18. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่แพะ บ้านแม่แพะ ต.สะเมิงเหนือ อ.สะเมิง จ.เชียงใหม่ 874
19. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่ลาน้อย บ้านดง ต.ห้วยห้อม อ.แม่ลาน้อย จ.แม่ฮ่องสอน 987
20. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่สะป๊อก บ้านแม่สะป๊อกเหนือ ต.แม่วิน อ.แม่วาง จ.เชียงใหม่ 511
21. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่สะเรียง บ้านอมพายใต้ ต.ป่าแป๋ อ.แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน 863
22. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่สาใหม่ บ้านแม่สาน้อย ต.โป่งแยง อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่ 912
23. สถานีวิจัยโครงการหลวงแม่หลอด บ้านแม่หลอดเหนือ ต.สบเปิง อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่ 683
24. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงแม่แฮ บ้านแม่แฮเหนือ ต.แม่นาจร อ.แม่แจ่ม จ.เชียงใหม่ 1,196
25. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงเลอตอ บ้านเลอตอ ต.แม่ตื่น อ.แม่ระมาด จ.ตาก 820
26. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงวัดจันทร์ บ้านเด่น ต.บ้านจันทร์ อ.แม่แจ่ม จ.เชียงใหม่ 977
27. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงสะโง๊ะ บ้านดอยสะโง๊ะ ต.สรีดอนมูล อ.เชียงแสน จ.เชียงราย 400
28. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงหนองเขียว บ้านใหม่สามัคคี ต.เมืองนะ อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่ 763
29. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงหนองหอย บ้านหนองหอยเก่า ต.แม่แรม อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่ 1,234
30. ศูนย์พัฒนาครงการหลวงหมอกจ๋าม บ้านห้วยศาลา ต.ท่าตอน อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ 494
31. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยน้ำขุ่น บ้านห้วยน้ำขุ่น ต.สันสลี อ.เวียงป่าเป้า จ.เชียงราย 1,068
32. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยน้ำริน บ้าห้วยน้ำริน ต.แม่เจดีย์ใหม่ อ.เวียงป่าเป้า จ.เชียงราย 944
33. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยโป่ง บ้านห้วยโป่งผาลาด ต.แม่เจดีย์ใหม่ อ.เวียงป่าเป้า จ.เชียงราย 759
34. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยลึก บ้านใหม่สามัคคี ต.ปิงโค้ง อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่ 542
35. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยแล้ง บ้านปอกลาง ต.ท่าข้าม อ.เวียงแก่น จ.เชียงราย 914
36. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยส้มป่อย บ้านห้วยส้มป่อย ต.ดอนแก้ว อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ 1,118
37. ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงห้วยเสี้ยว บ้านทุ่งโป่งใต้ ต.บ้านปง อ.หางดง จ.เชียงใหม่ 406
38. สถานีเกษตรหลวงอ่างขาง บ้านคุ้ม ต.ม่อนปิ่น อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ 1,418
39. สถานีเกษตรหลวงอินทนนท์ บ้านขุนกลาง ต.บ้านหลวง อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ 1,293
9 เมษายน 2566