สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องค์การมหาชน) ได้เริ่มก่อตั้งเมื่อวันที่ 7 ธันวาคม 2547 โดยมีภารกิจสำคัญในการสนับสนุนการวิจัยและพัฒนาของโครงการหลวง โดยมีแนวทางการพัฒนาครอบคลุมทั้งด้านบริบทของโลกและเทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงไป รวมทั้งจะใช้พื้นที่ลุ่มน้ำเป็นขอบเขตในการจัดทำแผ่นแม่บทฯ เพื่อการพัฒนาที่เน้นความสมดุลในมิติทั้งทางด้านเศรษฐกิจ สังคมและทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมบนฐานข้อมูลการตัดสินใจที่สอดคล้องกับบริบทชุมชน ตลอดจนการเสริมสร้างการมีส่วนร่วมและการพัฒนาองค์กรชุมชนให้เข้มแข็ง เพื่อเป็นกลไกการขับเคลื่อนแผนในอนาคต มีเป้าหมายการดำเนินงานเพื่อให้ชุมชนเป้าหมายบนพื้นที่สูงมีคุณภาพชีวิตและสิ่งแวดล้อมที่ดี มีความมั่นคงทางอาหาร มีรายได้ที่เพียงพอต่อการดำรงชีวิต สามารถอยู่ร่วมกับสิ่งแวดล้อมได้อย่างยั่งยืน ส่งเสริมและพัฒนาอาชีพการเกษตรที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมภายใต้การมีส่วนร่วมของชุมชน โดยใช้องค์ความรู้และกระบวนการเรียนรู้ของโครงการหลวง ผสมผสานกับภูมิปัญญาท้องถิ่นในการพัฒนาชุมชนบนพื้นที่สูง เพื่อให้เกิดการพัฒนาที่สมดุลและยั่งยืน ภายใต้ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและแนวทางของโครงการหลวง โดยการใช้กระบวนการการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนในลักษณะโครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวง (Highland Development Project Using Royal Project System)
ปัจจุบันปี พ.ศ. 2559 สถาบันมีพื้นที่โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวง จำนวน 32 แห่ง ครอบคลุมพื้นที่ 7 จังหวัด 24 อำเภอ หมู่บ้านที่ดำเนินการทั้งสิ้นจำนวน 336 กลุ่มบ้าน โดยแบ่งพื้นที่การดำเนินงานโครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงตามระดับความสูงจากระดับน้ำทะเลได้เป็น 3 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มพื้นที่โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงที่มีระดับความสูงค่อนข้างต่ำ (ต่ำกว่า 500 เมตร) กลุ่มพื้นที่โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงที่มีระดับความสูงปานกลาง (500 – 1,000 เมตร) และ กลุ่มพื้นที่โครงการพัฒนาพื้นที่สูงแบบโครงการหลวงที่มีระดับความสูงที่มีระดับความสูงมาก (มากกว่า 1,000 เมตร)
ศูนย์ | ที่ตั้ง | ความสูง (ม.) | อ่านต่อ (pdf) | |
---|---|---|---|---|
(1) กลุ่มลุ่มน้ำกก | ||||
1. | วาวี | ต.วาวี อ.แม่สรวย จ.เชียงราย |
823 - 1,204 | (pdf) |
(2) กลุ่มลุ่มน้ำโขง | ||||
2. | แม่สลอง | ต.แม่สลองนอก อ.แม่ฟ้าหลวง จ.เชียงราย |
1,225 | (pdf) |
(3) กลุ่มลุ่มน้ำน่าน | ||||
3. | ขุนสถาน | ต.สันทะ อ.นาน้อย จ.น่าน |
600 - 1,700 | (pdf) |
4. | ถ้ำเวียงแก | ต.นาไร่หลวง อ.สองแคว จ.น่าน |
436 - 676 | (pdf) |
5. | น้ำแขว่ง | ต.เมืองลี อ.นาหมื่น จ.น่าน |
300 - 1,400 | (pdf) |
6. | น้ำเคิม | ต.ปิงหลวง อ.นาหมื่น จ.น่าน |
274 | (pdf) |
7. | น้ำแป่ง | ต.ผาทอง อ.ท่าวังผา จ.น่าน |
530 | (pdf) |
8. | บ่อเกลือ | ต.บ่อเกลือ อ.บ่อเกลือ จ.น่าน |
500 - 1,500 | (pdf) |
9. | ปางยาง | ต.ภูคา อ.ปัว จ.น่าน |
824 - 862 | (pdf) |
10. | โป่งคำ | ต.ดู่พงษ์ อ.สันติสุข จ.น่าน |
312 - 339 | (pdf) |
11. | แม่จริม | ต.แม่จริม อ.แม่จริม จ.น่าน |
369 | (pdf) |
12. | วังไผ่ | ต.นาไร่หลวง อ.สองแคว จ.น่าน |
456 | (pdf) |
13. | สะเนียน | ต.สะเนียน อ.เมืองน่าน จ.น่าน |
354 - 474 | (pdf) |
14. | ห้วยน้้าขาว | ต.เข็กน้อย อ.เขาค้อ จ.เพชรบูรณ์ |
500 - 1,400 | (pdf) |
(4) กลุ่มลุ่มน้ำปิง | ||||
15. | คลองลาน | ต.คลองลานพัฒนา อ.คลองลาน จ.กำแพงเพชร |
125 - 220 | (pdf) |
16. | ดอยปุย | ต.สุเทพ อ.เมือง จ.เชียงใหม่ |
1,337 | (pdf) |
17. | ป่ากล้วย | ต.แม่สอย อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ |
1,289 | (pdf) |
18. | ลุ่มน้ำปิงตอนบนบ้านปางแดงใน | ต.เชียงดาว อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่ |
548 | (pdf) |
19. | ลุ่มน้ำปิงตอนบนบ้านปางมะโอ | ต.แม่นะ อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่ |
1,068 | (pdf) |
20. | ปางหินฝน | ต.ปางหินฝน อ.แม่แจ่ม จ.เชียงใหม่ |
1,369 | (pdf) |
21. | ป่าแป๋ | ต.ป่าแป๋ อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่ |
895 - 905 | (pdf) |
22. | ผาแตก | ต.สบเปิง อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่ |
715 | (pdf) |
23. | แม่มะลอ | ต.แม่นาจร อ.แม่แจ่ม จ.เชียงใหม่ |
1,065 | (pdf) |
24. | ลุ่มน้ำปิงตอนบนบ้านห้วยเป้า | ต.ทุ่งข้าวพวง อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม่ |
530 | (pdf) |
25. | โหล่งขอด | ต.โหล่งขอด อ.พร้าว จ.เชียงใหม่ |
500 - 1,000 | (pdf) |
(5) กลุ่มลุ่มน้ำแม่กลอง | ||||
26. | ห้วยเขย่ง | ต.ห้วยเขย่ง อ.ทองผาภูมิ จ.กาญจนบุรี |
224 - 398 | (pdf) |
(6) กลุ่มลุ่มน้ำสาละวิน | ||||
27. | แม่สอง | ต.แม่สอง อ.ท่าสองยาง จ.ตาก |
285 - 1,383 | (pdf) |
28. | แม่สามแลบ | ต.แม่สามแลบ อ.สบเมย จ.แม่ฮ่องสอน |
318 - 869 | (pdf) |
29. | สบโขง | ต.สบโขง อ.อมก๋อย จ.เชียงใหม่ |
1,079 - 1,165 | (pdf) |
30. | สบเมย | ต.สบเมย อ.สบเมย จ.แม่ฮ่องสอน |
565 - 726 | (pdf) |
31. | พบพระ | ต.คีรีรำษฎร์ อ.พบพระ จ.ตาก |
650 | (pdf) |
32. | ผาผึ้ง-ศรีคีรีรักษ์ | ต.เชียงทอง อ.วังเจ้า จ.ตาก |
500 - 1,000 | (pdf) |